زندگی نامه

 

محمدتقی برخوردار 1303-1390  

 پدر صنایع و لوازم خانگی ایران

  حاج محمد تقی دومین پسر خانواده حاج محمد حسین سال 1303 در یزد بدنیا آمد.وی فرزند خلف حاج محمد حسین برخوردار  از کودکی در تجارتخانه پدر کار می کرد تا اینکه 18 ساله شد ودیپلمش را در سال 1321 گرفت. 

در هنگام تحصیل، به پدرش در کارکمک می کرد،پس از دیپلم در همین سال همراه برادر به مکه خانه خدا رفت،به بهانه تحصیل همراه دکتر مرشد به تهران آمد.نام «برخوردار» به اين دليل به آنها نسبت داده شده بود كه واقعاً صاحب مال و مكنت بسيار بودند. پدر حاج محمدتقي برخوردار‌ در يزد تجارتخانه داشت و از هند چاي و رنگ و پارچه وارد مي‌كرد و به شهرهاي مختلف ايران مي‌فرستاد.

حاج محمدتقي برخوردار نسل سوم از خانواده برخوردارها بود كه از زمان ناصر‌الدين شاه در يزد به تجارت مشغول بودندو علاقه به تجارت باعث گردید که در تجارتخانه حکیم زاده حدود سه سال ، علاوه برکار ،مسائل مالی پدرش راپیگیری نماید .اوا به تحصیل در دانشگاه رغبتی نداشت،کار دولتی را نیز نمی پسندید و بیشتر دلباخته تجارت بود،در سن 21 سالگی فعالیت مستقلش را در تهران با حمایتهای پدرش شروع نمود.در تهران حجره ای در سرای امید رو به روی مسجد شاه خرید و تجارت را پیشه کرد.

محیط بزرگ تهران ، حضور تجار بزرگ در آن  ورود و خروج تجار خارجی و آشنائی برخوردار با آنها تاثیر مهمی در حرکتهای بعدی او ایفا نمود.پس از پدرش نقش به سزائی در توسعه بنگاه داری و فعالیتهای اقتصادی خانواده ایفا نمود.

کارت بازرگانی نداشت و تا سالها به نمایندگی از پدر و سه برادر دیگرش در شرکت خانوادگی پدر کار می کرد،پس از فوت پدر در سال 1340 بود که برادران برخوردار مسقل شدند و محمد تقی به همراهی هاشم کار را پی گرفت.محمد تقی تا 25 سالگی به صادرات و واردات در شرکت پدر مشغول بود و پس از استقلال به واردات وسایل مدرن خانگی پرداخت.برخوردار با اینکه تحصیلات دانشگاهی نداشت.دارای فکر مدرن و سنت شکن در مدیریت شرکت هایی بودکه تاسیس می کرد.

این فکر در زندگی خانوادگی او نیز نمایان بود.در 33 سالگی تصمیم به ازدواج گرفت و برای این کار زنی را که قبلا"ازدواج کرده بود و بچه هم داشت انتخاب کرد.این کار با سنت رایج آن سال ها جور در نمی آمد اما برخوردار اعتنایی به این مسائل نداشت.

ورودش به صنعت ،بیست سال پس از تجارت داخلی و خارجی 1321 - 1341 بودو بر خلاف پدر که خرید و فروش محصولات کشاورزی را پیشه کرده بود.محمد تقی علاقه عجیبی به وارد کردن لوازم مدرن زندگی آن روزها مثل پنکه_رادیو_ یخچال و ماشین حساب داشت.15 سال طول کشید که او به فکر ساختن همین وسایل در ایران بیفتد.این کار در آن زمان جسارت بسیاری می خواست.

حاج محمدتقی برخوردار یکی از همان مردانی بود که آرام آرام با پشتوانه و پیشینه تجاری پدر وارد عرصه تجارت شد و در دهه 40 به عنوان یکی از اعضای گروه صنعتگران برجسته اجتماعی اقتصادی به شهرت رسید. 

وی عضوی از خانواده ای بود که بیش از سه نسل و قریب 70 سال در عرصه منطقه ای و ملی فعالیت تجاری داشتند و در این مسیر به اشتهار رسیده بودند.خاندانی که نگرش آنان به زندگی و کار اقتصادی تنها با عنصر «کار» تعریف می شد.

  این خاندان در حالی که بیش از 50 سال فعالیت را صرف تجارت کرده بود، در دهه 1340 وارد عرصه صنعت شد و طی دو دهه به تولید کالاهای صنعتی دست زد. برخوردار، نسل سوم این خاندان، پس از قریب 20 سال تجارت و واردات کالاهای مدرن صنعتی، اقدام به سیاست جایگزینی واردات و تاسیس کارخانه های لوازم خانگی محصولاتی از جمله رادیو، تلویزیون، پنکه، آبمیوه گیری، چرخ گوشت، یخچال، فرش، کاشی، باتری، کارتن و... کرد.

ايران در دهه 1340 هجری شمسی شاهد تاسيس و رشد صنايع لوازم خانگی بود. يکی از مهمترين عوامل اين رشد فعاليت کارآفرينانه حاج محمد تقی برخوردار است.

 او را بواسطه تاسیس اولین کارخانه های تولید لوازم خانگی درایران، پدر این صنعت نام نهاده اند. آغاز فعاليت تجاري او در سنين جواني فعاليت در دو حوزه اقتصاد كشاورزي و كالاهاي مصرفي بود. اما هرچه از عمر فعاليتش مي گذشت، حوزه كالاهاي جديد توسعه و گسترش مي يافت و از دهه 40، تنها در صادرات پسته فعال بود و انرژي خود را به واردات و ساخت كالاهاي صنعتي مدرني مانند انواع وسايل خانگي اختصاص داد. برخوردار بتدريج نمايندگي راديو، باتري و لوازم برقي رافائل را دريافت كرد و كسب و كار خود را توسعه داد.

    سپس به ژاپن رفت و نمايندگي پنكه توشيبا را به دست آورد. در فاصله سال هاي 1330 تا 1332 با قطع صدور نفت، درآمد صادراتي ايران محدود شد: لذا كاهش درآمدهاي ارزي محدوديت هايي براي وارد كننده ها پديد آورد. از سوي ديگر، خانواده هاي برخوردار، مرشد، آگاه و امين از خاندان هاي مهم تجاري يزد بودند كه اعقابشان به مهرشاه يزدي مي رسيد. اكثريت آنها در تجارت و صرافي مشغول به كار بودند و از طريق مبادله با بمبئي تا سال ها پيوند خانوادگي خود را حفظ كردند. شيوه تجارت در اين خانواده به صورت بنگاه خانوادگي بود كه از اين طريق پروسه تجارت در سال هاي بعد به دست فرزندان ديگر تكميل مي شد.

 حاج محمد تقی برخوردار یکی از بزرگترین صاحبان صنایع لوازم می باشد که از موسسان شرکت پارس الکتریک ،قوه پارس ،پارس توشیبا ، شرکت پوشش ،لامپ پارس و چندین شرکت بزرگ بوده است. او در سال 38 شرکت پارس الکتریک و در سال 47 شرکت تهران الکتریک را برای واردات و گرفتن نمایندگی شرکت های معتبر بین اللملی بنا نهاد.او به تدریج نمایندگی شرکت های توشیبا _ آکائی _ سان سوئی_سیکو_ جنرال الکتریک.کندی. الیوتی و دووال را بدست آورد.

از سال 41 برخوردار دست به کار تولید برخی از محصولاتی شد که وارد می کرد.این کار برای تاجر جوانی که می خواست پیچیده ترین محصولات آن روزگار را تو لید کند.خطر بزرگی محسوب می شد.اولین شرکتی که تاسیس کرد.شرکت باتری سازی بود در سال 1341 با همکاری شرکت ری .او.واک آمریکا در سه قطع باتری تولید کرد که بر آن( قوه پارس)نام نهاد.ابتدا امریکائی ها 85% سهام شرکت را در اختیار داشتند.

برخوردار توانست 70%سهام را از آن طرف ایرانی کند. قوه پارس در12 سال سه کارخانه تاسیس کرد.

یک سال بعد در سال 1342 حاج محمد تقی بزرگترین کار زندگی اش را انجام داد و شرکت پارس الکتریک را تاسیس کرد.او موفق شد در کارخانه های این شرکت رادیو و تلویزیون بسازد ودر سال 1356 تلویزیون رنگی هم تولید کرد.محصولات این کارخانه تحت لیسانس توشیبا.شاوب لورنس وبعدها گروندیک بود . ارس الکتریک در اوج کار خود سالانه 200هزار دستگاه رادیو و تلویزیون تولید می کرد.

این شرکت اکنون یکی از شرکتهای مهم لوازم خانگی ایران است.برخوردار تنهابه لوازم خانگی بسنده نکرد.او تصمیم گرفت شرکت های تاسیس کند که به طور تخصصی لوازم برقی تولید می کنند.با همین فکر در سال 51شرکت ورشکسته کالای الکتریک را خرید تا سرپیچ و کلید وپریز تولید کند و بعدها به ساخت انواع ساعت سیکو رو آورد.در سال54 با همکاری لگراندفرانسه و بانک توسعه صنعتی و معدنی شرکت کالای البرز را تاسیس کرد که کارش تولید انواع کلیدو پریز _ دوشاخه_آنتن وفیش تلویزیون بود.

کشاورزی یکی از سنت ها در خاندان برخوردار بود و او در اوج روزگاری که تلویزیون و پلوپز تولید می کرد به فکر تاسیس شرکتی برای کشاورزی و صادرات محصولات خصوصا"پسته که سنت خانوادگی اش بود.افتاد در سال 51شرکت کشت و صنعت جیرفت را تاسیس کرد.این شرکت توانست یک سردخانه_کارخانه رب گوجه فرنگی و کارخانه تن ماهی داشته باشد.در همان دوران برخوردار به تولید فرش هم روآورد و شرکت فرش پارس را تاسیس کرد.در سال 1350 این شرکت کار خود را برای تولید فرش ماشینی_موکت و موکت نمدی شروع کرد.فناوری کارخانه های این شرکت از آلمان و سوییس و انگلستان آمده بود.برخوردار تولیدی لباس هم داشت.او در سال 1354 شرکت پوشش را راه اندازی کرد که مخمل_حوله_بلوجین_جوراب ولباس زیر تولید می کرد.

حاج محمد تقی برخوردار بااینکه نیروی خود را لوازم خانگی متمرکز کرده بود اما در دیگر صنایع نیز دستی داشت.او در سال 52 سه شرکت کارتن البرز_کاشی پارس و سرامیک البرز را تاسیس کرد.کارخانه کارتن سازی او دوبار سوخت وتجهیزاتش از بین رفت اما دوباره با اصرار برخوردار احیاء شد.برخوردار به عنوان سهامدار نیز در چند شرکت از جمله لامیران(تولید انواع تیغ)_سیمان کرمان.آبگینه(تولید انواع شیشه)وکمپرسورسازی ایران(تولید کننده تجهیزات مورد نیاز لوازم خانگی پارس)سهامدار بود.اشتیاق و تبحر او در اقتصاد باعث شد به عضویت هیات مدیره سه بانک و یک شرکت بیمه نیز در بیاید.او در 15سال 13شرکت تاسیس کرد و بهترین دوران تولید لوازم خانگی ایران گذراند.

روش مدیریتی او نیز مدرن بود.برای مثال تبلیغات برای برخوردار بسیار مهم بود.محصولاتش بروشور داشت و در شهرهای مختلف نمایندگی مجاز داشت و سرویس سیار را برای تعمیر محصولات در منازل راع اندازی کرد.او به تدریج در کنار شرکت های تولیدی تلاش کرد شرکت های خدماتی و سرمایه گذاری مجزایی درست کند.بر اساس روش های نوین مدیریت بخش صنعت را از بخش بازرگانی و خدمات جدا کرد.به همین دلیل شرکت پارس شید و شرکت خدمات پارس را تاسیس کرد تا بخش فروش شرکت لوازم خانگی پارس و پارس توشیبا را بر عهده بگیرند.شرکت های صنعتی پارس توشیبا ولامپ پارس توشیبا هم شرکت سرمایه گذاری پارس توشیبا را بنا نهادند تا سرمایه گذاری از تولید جدا باشد.

از ميان خانواده برخوردار، محمدتقي در اقتصاد صنعتي كسب و كار محكم تري داشت و به كار خود رونق بيشتري داد. حاج برخوردار بعد از 20 سال فعاليت تجاري (1341-1321) در چهارمين دهه زندگي خود به سرمايه گذاري صنعتي روي آورد. در 10 سال فعاليت صنعتي (1352-1342) شش بنگاه صنعتي تاسيس كرد و به يكي از غول هاي صنعتي ايران تبديل شد. او به آموزش و برقراري جلسات متعدد براي پيشبرد امور و حل معضل در اكثر سطوح شركت اعتقاد جدي داشت. 

 تيم بازرگاني شركت وي اهتمام داشت كه با آگاهي كامل از شركت هاي توليدكننده قطعه، بهترين و مناسب ترين را از جهت قيمت تهيه كند و حتي آخرين بروشور محصولات شركت هاي مختلف تهيه مي شد تا با آگاهي نسبت به خريد اقدام كنند. هنگامي كه توليد بخشي از كالاهاي صنعتي پرهزينه شد، به جاي توقف آن، تيمي براي بازرسي تشكيل داده و پس از تحقيق و بازديد از شركت خارجي مساله را حل مي كرد. كيفيت توليد در كسب و كار برخوردار جايگاه مهمي داشت.

    از جهت مرغوبيت، بسياري از توليدات قابل مقايسه با مشابه خارجي بود. مدير شركت در همه بخش هاي توليدي حاضر مي شد و بر كارها نظارت مي كرد. بتدريج حساسيت بر كنترل كيفيت در تمام شركت ها، به يك فرهنگ تبديل شد.

 حاج محمدتقی برخوردار پایه‌گذار صنایع نوین در ا یران در شرایطی چشم از جهان فروبست که حتی تا پایانی‌ترین روزهای حیات خود خبر از کارخانه‌های مصادره شده‌ می‌گرفت. روایت می‌کنند او در روزهای ابتدای انقلاب اعلام کرده‌بود به صورت رایگان کارخانه‌های مصادره شده را اداره خواهد کرد ولی مدیران اقتصادی و انقلابی چندان در کار همراهی با او نبودند.محمدتقی تا مدت‌ها به دفتر یکی از شرکت‌های کوچک خود می‌رفت و روزها را به مرور خاطرات می‌گذارند که بازهم به او اعلام کردند،‌ شرکت هم مصادره شده‌است. او از راه همان شرکت به سوی خانه خود رفت. مدتی بعد حاج محمدتقی به بیماری الزایمر دچار شد. اما همچنان برخوردار همان مرد دهه‌های ۴۰ و ۵۰ باقی مانده‌بود. در مراسم یادبود او نقل می‌کردند، حاج محمدتقی سرپرستی ۲۰۰ کودک یتیم را برعهده گرفته‌بود.